Hoxe recibín unha presentación a favor do uso do galego na que daban a entender que Vázquez era un apelido galego, e a curisidade e a dúbida levaronme a preguntarlle a LuZiNhA se iso era certo, aquí queda o que me contestou:
Vázquez rexístrase en textos galegos desde o s. XIV (en textos notariais, polo que é o apelido de persoas reais, non de personaxes literarias nin nada polo estilo). Ademais é un apelido moi frecuente en textos medievais.
Por outra parte, o s. XIV é unha data tardía no que á cronoloxía medieval se refire, si, pero hai que ter en conta que Vázquez é un patronímico, é dicir, significa fillo de Vasco, e Vasco xa se rexistra desde o s. XIII. Agora ben, o étimo de Vasco parece ser (gens) vasconu(m), a denominación que os romanos lles deron aos poboadores de Euskadi (probablemente baseada noutra máis antiga), que daría lugar a unha forma vascón e, posteriormente, a vasco. Con todo, aínda que se trate do xentilicio de Euskadi, isto non lle quita galeguidade ao apelido, xa que non deixa de ter unha historia moi longa no territorio galego.
En canto ao paso de Vasques a Vázquez, no que se refire á terminación -ez é simplemente a desaparición do seseo, totalmente regular. O caso de Vas- parece diferente, xa que o étimo vasconu(m) non xustifica a aparición da interdental (do z, para entendérmonos), polo que seguramente se trate dunha hipercorrección a partir da desaparición do seseo, igual cá que se dá no apelido Reices, que é unha das formas de realizar o plural de rei e tería que ser regularmente Reises, con ou sen seseo.
Vamos, que non hai que dubidar da galeguidade de Vázquez, que aínda que reflicta un remoto pasado vasco leva aquí xa moito tempo…
Graciñas Luz 😀
Vitor de Palas 
